سالانه ده ها هزار نفر از مردم در دهه های اخیر به دلیل مرگ و میر جان باخته اند که در این بین سهم عمده ای ازین وقایع تلخ مربوط به آتـش سوزی وسایل نقلیه میباشد. در این مقاله، این مورد را مورد مطالعه قرار داده در حد توان در خصوص ارائه راهکارهای کاربردی، خدمت شما مشاوره و راهنمایی هایی را بیان خواهیم کرد.
مقدمه و بررسی اجمالی:
سالانه ده ها هزار نفر از مردم در دهه های اخیر به دلیل مرگ و میر جان باخته اند که در این بین سهم عمده ای ازین وقایع تلخ مربوط به آتش سوزی وسایل نقلیه میباشد. در این مقاله، این مورد را مورد مطالعه قرار داده در حد توان در خصوص ارائه راهکارهای کاربردی، خدمت شما مشاوره و راهنمایی هایی را بیان خواهیم کرد.
اطلاعات جمع آوری شده در ایالات متحده، اهمیت آگاهی و کسب اطلاعات لازم در مورد این ” تهدید امنیت ” در جاده ها را نشان میدهد:
هر ساله تعداد زیادی از مردم در آتش سوزی وسایل نقلیه و آتش سوزیهای ساختمان در آمریکا جان خود را از دست میدهند و در این بین نزدیک به یک پنجم از این آمار بالا، مربوط به وسایل نقلیه موتوری است که در نوع خود بسیار زیاد و حائز اهمیت بشمار میرود. اداره آتش نشانی ایالات متحده آمریکا، در ۲۷۸/۰۰۰ مورد آتش سوزی مربوط به وسایل نقلیه در سال ۲۰۰۶ میلادی را حضور و امداد رسانی کرده است که در این آتش سوزیها، سرنوشت ۴۹۰ انسان به مرگ و ۱۲۰۰ نفر به جراحت، نقص عضو و بیماری ختم شده است. در این آتش سوزیها، ۷۵ درصد در اثر عدم تعمیر و نگهداری، خرابی های مکانیکی، اشکالات برقی یا خرابی عمومی بوجود آمده است ، تصادف یا وازگونی خودرو، آمار ۳ درصدی و آتش سوزی ۵۷ درصد از این آمار را شامل میشود ولی ۵۷ درصد از تلفات کل ناشی از آتش بوده است.
جوانان و بزرگسالان، در گروههای سنی، بیشترین آمار تلفات را در آتش سوزیهای وسایل نقلیه بخود اختصاص داده اند و یک سوم از مصدومان زمانی دچار مشکل شدند که افرادیکه تخصصی در مهار آتش یا کمکهای اولیه نداشته اند اقدام به کمک و امداد رسانی کرده اند و با حضور و تجمع بی مورد خود این آمار را به شکل موجود رقم زدند.
ماهیت تهدید:
هرچند انفجار وسایل نقلیه در اثر آتش سوزی به ندرت اتفاق میافتد ولی خطراتی که دود سمی ناشی از آتش سوزی دارد را نمیتوان نادیده گرفت. در این بین دودی که بسیار کشنده و سمی است بیشترین تلفات را به وجود می آورد. بسیاری از قطعات خودروها و وسایل نقلیه از مواد مصنوعی مانند لاستیک، پلاستیک و …. ساخته شده اند که این قطعات در زمان اشتعال وسوختن، باعث تولید و انتشار گاز منوکسید کربن می شوند. این گاز بی بو، بی مزه و بدون رنگ است و در عین حال در ردیف گازهای بسیار مضر و کشنده قرار میگیرد.
آتش سوزی باعث بروز صدمات جبران ناپذیری در سوختگیهای کشنده میشود و آتش سوزی وسایل نقلیه میتواند باعث ایجاد گرما و حرارت تا بالای ۱/۵۰۰ درجه فارنهات ( بیش از ۸۰۰ درجه سانتیگراد) گردد. شعله های آتش در اینگونه آتش سوزیها گاهی تا مسافت ۶ متر یا بیشتر باعث بروز حادث گردیده است. برخی از قطعات در زمان آتش سوزی بشدت گرم و گداخته میشوند و امکات پرتاب آنها تا مسافتهای طولانی نیز ممکن است. مانند دربهای طرفین، درب عقب در خودروهای هاچ بک، سپر عقب و جلو، رینگ دوتکه تایر، محور و برخی قطعات دیگر در زمان آتش سوزی به ابزار بسیار کشنده و خطرناک تبدیل میشوند. آتش سوزی در وسایل نقلیه ممکن است باعث غیر فعال شدن ایربگ خودرو نیز گردد که در جای خود میتواند بسیار خطرناک باشد. اسید موجود در باطری خودرو، حتی بدون اینکه آتش بگیرد نیز میتواند باعث بروز صدمات جبران ناپذیری گردد.
علل آتش سوزی وسایل نقلیه:
۱- برابر آمار منتشره در انجمن ملی حفاظت از آتش سوزی یا همان انجمن معروف NFPA در ایالات متحده، حدودا یک پنجم از آتش سوزیهای گزارش شده در مورد وسایل نقلیه است و اکثر این آتش سوزیها در زمان تصادف یا واژگونی هم نیست. لذا معمولا این آتش سوزی ها چندان مورد توجه قرار نمیگیرد برای اینکه خسارتی که از آنها بروز داده میشود بیشتر از هزینه تعویض وسیله نقلیه نمی شود. !!
۲- آتش سوزی در وسای نقلیه در ابتدای حادثه به آرامی گسترده میشود لذا سرنشینان فرصت کافی جهت فرار و دور شدن از وسیله نقلیه را پیدا میکنند، بیشترین تلفات برای زمانی است که سرنشینان کودک و نوزاد بوده یا در هر سنی، معلولیت جسمی دارند و یا خواب و به هر شکلی هوشیار نیستند. بیشترین حجم آتش سوزی وسایل نقلیه در بخش و محفظه موتور خودور اتفاق میافتد، یک وسیله نقلیه موتوی حاوری مواد قابل اشتعال زیادی است، از جمله مایعات منفجره مانند بنزین یا الکل، و مواد اشتعال زا، مانند روغن، یا لوازم و قطعات موجود که پیشتر در مورد آن صحبت کردیم، همچنین نشت سوخت در شیلنگها یا باک خودرو، یکی از مهمترین دلایل گسترش سریع آتش به شمار میرود.
۳- نشت سوخت، روغن موتور، روغن هیدرولیک، روغن ترمز یا حتی خنک کننده و ضد یخ در موتور میتواند منجر به آتش سوزی گردد. خرابی ناشی از فرسودگی طبیعی قطعات، خرابی مکانیکی خودرو، اشکال و ایراد طراحی در برخی قطعات، پارگی و فرسودگی شیلنگها، واشر و اروینگ ها و مایعات سیال نیز در این بین سهم بسزایی خواهند داشت.
۴- زمانیکه یک وسیله نقلیه تازه تولید شده ( یا تولید قدیمی که اخیرا تعمیر گردیده است) در آتش میسوزد، عدم دقت کافی تولید کننده یا مکانیک و تعمیرکار، برای محکم کردن شیلنگ و اتصالات مایعات سیال و بخصوص سوخت خورد، که در اثر بی احتیاطی بوده است، محتمل ترین علت آتش سوزی میتواند باشد، باطریهای خودو، خطری منحصر به فرد در این حادثه خواهند داشت، گاز هیدروژن که در واکنش الکترولیز به وجود آمده و تکامل یافته است در زمان آتش سوزی به سرعت و راحتی مشتعل شده و میتواند باعث انفجار باطری و پراکندگی مواد اسیدی داخل خود شود.
۵- حدود ۱۵ درصد آتش سوزی وسایل نقلیه موتوری که در کابین خودرو اتفاق میافتد در اثر اتصالی سیستم برقی و یا استعمال دخانیات برآورد شده است، لذا ضروری است در این مورد دقت کافی بعمل آید و در زمان رانندگی از استعال دخانیات جلوگیری شود.
- علل فوق، شایع ترین بود، ممکن است علل دیگری نیز بوده باشد که در این بین ذکری از آن به میان نیامده باشد.
جلوگیری از آتش سوزی وسایل نقلیه:
نگهداری فنی و بازرسی مداوم بمنظور جلوگیری از آتش سوزی در وسایل نقلیه بسیار حیاتی و مهم است. ممکن است پیشنهاداتی که در ذیل آورده میشود باعث کاهش یا جلوگیری از آتش سوزی وسایل نقلیه شما گردد:
- – وسیله نقلیه خود را حداقل سالی یکبار از لحاظ ایمنی حریق، توسط افراد ماهر و تکنیسینهای آموش دیده مورد معاینه و تعمیر قرار دهید.
- – سیستم برقی و سیمکشی خودرو را معاینه کنید، سیمکشی های خراب را قطع نکنید زیرا که آویزان بودن آنها باعث جرقه و بروز آتش میگردد.
- – بازدید سیستم سوخت رسانی خودرو را در برنامه منظم نگهداری و تعمیر قرار دهید، یکی از مهمترین علل بروز آتش در وسای نقلیه، سیستم الکتریکی و سوخت خودرو میباشد که بشدت در ایجاد آتش میتواند خطر آفرین باشد.
- مراقب نشت مایعات در قسمتهای زیرین خودرو باشید، شیلنگهای فرسوده و ساییده شده، شیلنگهاییکه در اثر تماس با بدنه فلزی خودرو زخمی شده اند نیز باید سریعا تعویض گردیده با بست های مخصوص در جای خود محکم شوند.
- – اگزوز خودرو مرتبا کنترل و بازدید شود، نشت گازهای آلاینده منتشره در اگزوز باعث بروز بیماری و خطر جانی متعدد میگردد.
- – فیوزها در سیستم برقی خودرو، بعد ازینکه یکبار میسوزند، بلا استفاده میگردند، با تکه سیم معمولی سعی در تعمیر و بازسازی آنها نکنید !! یک فیوز معیوب با اندازه بسیار کوچک خود میتواند عامل بزرگی برای ایجاد خطر باشد.
- – نشت روغن را بازدید و بررسی کنید. همچنین در زمان تعویض روغن حتما از قیف استفاده نمایید، چر که روغن ریخته شده روی بدنه در زمان داغ بودن بدنه فلزی موتور، یکی از مهمترین دلایل آتش سوزی خودرو شمرده میشود.
- – حتی زمانی که در تعمیرگاه یا تعویض روغنی های مجاز اقدام به تعویض روغن موتور میکنید، اطمینان حاصل کنید که درب پوش محفظه روغن بخوبی بسته و در جای خود محکم شده باشد، یک نگاه و بازدید معمولی وقت چندانی از شما نخواهد گرفت. ممکن است تکنیسین مربوطه بخاطر خستگی در محل کار توجه کافی مبذول نکرده باشد، لذا به چشمهای خود بیشتر اعتماد کنید.
- – وسیله نقلیه خود را به طور مرتب تمیز کنید و هیچوقت اجازه ندهید خودروی شما سطل زباله شما باشد. اگر خودرو همیشه تمیز باشد عوامل خطر آفرین را بهتر و سریعتر مشاهده میکنید. هیچوقت، هیچوقت سیگار خود را جایی در خودرو پرت نکنید، بعد از اطمینان از خاموش شدن در محل مربوطه بیندازید.
- – اگر در حال رانندگی صدای اگزوز خودروی شما بیش از حد معمول است عکس العمل نشان داده نسبت به پیدا کردن علت آن اقدام نمایید، هرگونه اشکال و ایراد در عملکرد موتور خودروی شما با صدای اگزوز میتواند شناسایی شود. مهمتر از صدای اگزوز، دود خارج شده خودرو از اگزوز است که میتواند مشکلات یا آسیب جدی در موتور وسیله نقلیه شما را بشما گوشزد نماید.
- – دما سنج خودروی خود را مرتبا بازدید کنید، دما سنج همان درجه ایست که در کنسول جلویی یا داشبورد وجود دارد و ما ایرانی ها به آن آمپر دما میگوییم، افزایش عددی که نشانگر آمپر، بما نشان می هد نشان دهنده افزایش دمای موتور خودرو است، آنرا جدی بگیرید.
اقدامات لازم در زمان حریق و آتش سوزی خودرو:
در جهان و دنیای خودرو، ” همیشه وحود داشتن دود به معنای آتش سوزی نیست “، اشتباه نکنید !! بسته به سن و طول عمر خودرو، میتواند بخاری باشد که از سیستم خنک کننده ( رادیاتور) خودرو شما متصاعد شده باشد، این امر، غالبا بخاطر شکستن و معیوب بودن پره های رادیاتور یا از کار افتادن فـن یا پروانه خنک سیستم خنک کننده است که موتور را بیش از حد گرم کرده است. اگر وسیله نقلیه شما سیگار میکشید ممکن است بتوانید بگویید که این دود از سیگار خودروی شماست! لذا مطمن باشید هیچ خودرویی سیگاری نیست !!!
هیچوقت فراموش نکنید، یک خودروی آتش گرفته و در حال سوختن، یک دام کشنده و جهنم سوزان است، دود به سرعت سرسام آوری در داخل خودرویی که درب و پنجره آن بسته است متراکم میشود و باعث افزایش دما میگردد. اگر آتش سوزی کنترل نشود، بنزین داخل مخزن و باک خودرو به مانند یک بمب ساعتی عمل میکند، فرار از اتومییل در حال سوختن یک چالش بسیار خطرناک است که نیاز به تفکر و تصمیم گیری بسیار سریع داد، در این زمان اقدام عملی به فرار از خودروی مشتعل شده و در حال انفجار، میبایست سریعتر از قدرت تفکر شما باشد.
توصیه های ایمنی در زمان آتش سوزی وسیله نقلیه:
- – در حد امکان خونسردی خودتان راحفظ کرده و آرام باشید، سعی در آرام کردن سایر سرنشینان خودرو داشته باشید، بدترین کاری که ممکن است در این زمان انجام دهید وحشت داشتن و القای ترس و وحشت به دیگران است. چراکه وحشت باعث میگردد شما ثانیه های گرانبها از وقت را به هدر دهید و بدتر از آن مرتکب اشتباه شوید و نهایتا تصمیمی بگیرید که نتیجه آن به وجود آمدن حادثه ای غم انگیز باشد.
- – اگر وسیله نقلیه در حال حرکت است، با علامت دادن به سایر خودروها و روشن کردن چراغها و بخصوص فلاشر خودرو به منتهی الیه سمت راست جاده بروید و خود را پارک کنید.
- – تغذیه آتش از اکسیژن است، بنابراین سعی نکنید با حرکت خودرو به منظور رسیدن به محلی دیگر خودسرانه تصمیم بگیرید، کوچکترین حرکت شما به جلو حتی اگر آهسته باشد باعث میشود هوا و نتیجتا اکسیژن بیشتری به محفظه موتور رسیده و اساساً باعث آتش سوزی شو. وقتی خودرو را پارک کنید، سرنشینان خودرو با اطمینان بیشتری میتوانند از وسیله نقلیه خارج شوند.
- – با استفاده از وسایل و تجهیزات اطفاء حریق سعی در خاموش کردن آتش داشته باشید، سعی کنید سوییچ را خاموش یا برق اصلی خودرو را قطه کنید تا جریان سوخت رسانی در خودرو متوقف شود.
- – حتما بعد از پارک کردن وسیله نقلیه ترمز دستی را ترمز اضطراری را استفاده نمایید چرا که بعد از ترک وسیله نقلیه نیز به هیچ وجه نباید خودرو از جای خود حرکت کند.
- -اطمینان حاصل کنید که همه سرنشینان از خودرو خارج شوند با اینحال وقت را تلف نکنید، سعی نکنید پول، طلاجات، وسایل شخصی یا کلا هر وسیله گران قیمت را از خودرو خارج کنید، اینکار باعث به خطر افتاده بزرگترین دارایی شما یعنی سلامتی جان شما میگردد.
- – حداقل ۴۰ -۵۰ متر دورتر از خودرو حرکت کنید. ترافیک راه و جاده را فراموش نکنید و سعی کنید سایر سرنشینان را در کنار یکدیگر نگه دارید و مراقب آنها باشید تا کار خطرناکی انجام ندهند در اینحالت میتوانید ممکن است خودروی شما برای سایر خودروها خطر آفرین باشد لذا تلاش کنید با کمک دیگران، راه را برای خودروهای امدادی باز نگه دارید.
- – سرنشینان سایر خودروها، رهگذران را از محل دور کنید.
- – تحت هیچ شرایطی به خودروی مشتعل و در حال سوختن نزدیک نشوید.
- – از علائم هشدار دهنده ترافیکی استفاده کنید، نه از وسایل داخل خودروی خود بلکه از دیگران.
- سریعا به اورژانش، آتش نشانی و پلیس اطلاع دهید.
- -اگر به آتش سوزی در قسمتهای زیرین خودرو مشکوک هستید به هیچ وجه درب صندوق عقب را باز نکنید چرا که هوا و اکسیژن بیشتری وارد شده باعث اشتعال سریعتر و نتیجتا آسیب بیشتری میگردد.
- – در زمان اطفاء حریق، ضمن حفظ خونسردی احتیاط کنید، چرا که هر لحظه خطر انفجار وجود دارد و دود سمی ناشی از آتش سوزی و استنشاق گازهای سمی، یکی از شایعترین علل مرگ و میر ناشی از آتش سوزی است.
- – آنچه مسلم است این است که در هر خودرو میبایست یک کپسول آتش نشانی وجود داشته باشید که در کابین خودرو نصب شده باشد، اکنون زمان خواندن دستور العملهای آن نیست، سریعتر اقدام کنید.
- -اگر آتش سوزی در کابین خودرو اتفاق افتاده از کپسول آتش نشانی استفاده کنید. اگر از زیر محفظه موتور ( کاپوت چلو) دود خارج میشود با احتیاط به شکلی که هوای کمتری وارد شود آنرا باز کنید و سریعا با رعایت فاصله، کپسول اطفاء را در دست گرفته و ریشه آتش را هدف بگیرید.
- – مهندسی ایمنی و حریق ثابت کرده که آتش از اکسیژن تغذیه میکند بنابراین بلند کردن درب محفظه موتور میتواند آتش را مشتعل تر کند. اگر اطمینان ندارید اقدامی انجام ندهید.
- – اگر آتش سوزی بزرگ باشد، یا نزدیک به عقب خودرو و نزدیک به محفظه سوخت ( باک ) اتفاق افتاده باشد احتمال خاموشی آن با خیال راحت، کمتر است، واقعیت را قبول کنید که شانس کمی دارید لذا احتیاط کنید و حتی المقدور خود و سایرین را از خودرو دور نگه دارید.
در صورت تصادف و بروز آتش چه اقدامی باید انجام داد؟
- – سریعا دربها و پنجره ها را باز کنید، برای انجام اینکار بسیار مهم و حیاتی، هر اقدامی که لازم است انجام دهید. اگر نتوانستید دربها را باز کنید حداقل سعی کنید دربها قفل نباشند تا امدادگران و سایرین بتوانند شما را سریعا از خودرو خارج کرده از وسیله نقلیه در حال سوختن بیرون آورده و دور کنند.
- – کمر بندهای ایمنی را باز کنید، اینکار باید به سرعت انجام شود تا گرما و حرارت ناشی از آتش باعث قفل شدن و گیر کردن سگگ آن به لنگر کمربند نشود. اگر سگگ و قسمت فلزی کمربند داغ شده و با دست گرفتن امکان ندارد از یک تکه پارچه مانند استفاده از لباس خود استفاده کنید تا بتوانید سگگ را آزادکنید.
- – اگر سگگ آزاد نمیشود، سریع بند کمربند را از روی شانه و سر خود عبور دهید و سعی کنید پاهای خود را از زیر کمربند خارج کنید. حد اقل یک پنجره را باز کنید، اگر باز نمیشود شیشه را با احتیاط بشکنید، باز شدن پنجره باعث خروج دود از ماشین شده همزمان اکسیژن بیشتری به شما و آتش درون کابین میرسد !! در این زمان راه فرار برای شما باز میشود.
- – برای شکستن شیشه پنجره از کف دوپای خود استفاده کنید تا شیشه براحتی شکسته و پرتاپ شود. به هر شکلی از آتش فرار کنید، به دیگران در فرار نیز کمک کنید. محبوس شدن در خودرو نهایت بدشانسی است، لذا به هر شکلی سعی کنید از خودرو خارج شوید، آتش نشانان بخوبی میدانند گذشت زمان در نجات جان انسانها در زمان بروز حریق اهمیت بسیار زیادی دارد، لذا شانس زنده ماندن شما زمانی بیشتر است که سریعتر ازخودرو خارج شوید.
- – در زمان تصادف درب های اتومبیل ممکن اس بخاطر فعال بودن قفل کودک، بطور کامل قفل شود بنابر این فرار ازخودرو بعد از تصادف کمی دشوار است، در صادف غالبا دستگیرها گیر میکنند و کمربند ایمنی به سختی باز میشوند. واقعیت این است هر اقدامی که شما را سریعا از محل دورم یکند بهترین کار ممکن است.
- – فراموش نکنید در وسیله نقلیه که در اثر تصادف واژگون کردیده و روی کف افتاده است!! وزن شما میتواند یک مانع جدی برای رها شدن از کمربند باشد.
- – همیشه توصیه های ایمنی در جاده ها که توسط راهداران و پلیس بشما داده میشود را جدی بگیرید تا کاهش صدمات داشته باشید، در برخی خودروهای لوکس و گرانقمیت تجهیزاتی وجود دارد که اقدام به فرار را سریعتر میکنید، اسکیت، یا دوچرخه های سبک یک ابتکار جالب میتواند باشد که در مواقع اضطراری بطر حیرت آوری کمک میکنند و آرامش خاطر را برای مسافران به وجود میآورند. حتما میدانید شکستن شیشه پنجره به ابزار خاصی نیاز دارد و با دست خالی کاری بسیار سخت، دشوار و خطرناک است، همیشه وسیله ای برای اینگونه اتفاقات در خودرو نگه دارید چرا که ، خودرو تصادف کرده، شما در خودرو به دام افتاده اید، آتش بسرعت گسترش می یابد، دود در حال انتشار و نفسگیری است، و در این بین شما فقط چند ثانیه فرصت برای رهایی و فرار دارید.
وسایل مورد نیاز در خودرو:
- – یکعدد چکش کوچک و ست آچار و پیچ گوشتی.
- – تیغ تیز یا چاقوی تیز.
- – طناب، و بیل و کلنگ تاشوی کوچک
- – جی پی اس یا ردیاب خودرو
- – کپسول آتش‌نشانی
- – تلفن همراه برای تماس با آتش‌نشانی
- – جعبه کمکهای اولیه داخل ماشین
- – جلیقه و یا لباس مخصول شب تاب (بازتاب‌کننده نور در تاریکی و شب و یا داخل تونل)
- – اعلائم هشدار دهنده ایمنی مانند مثلث هشدار دهنده
- – داشتن چراغ قوه در شب باعث آرامش خاطر بیشتر میشود
- و….
نکته: مطالب این صفحه صرفا جهت مطالعه و آموزش نوشته شده و هیچگاه نمیتواند بصورت یک مرجع کامل جهت کاهش و از بین بردن خطرات ناشی از تصادف و آتش سوزی خودرو مورد استناد قرار گیرد. لازم است کلیه افراد، بخصوص رانندگان گرامی، آموزشهای لازم را دیده و با در اختیار داشتن تجهیزات و وسایل ایمنی، باعث کاهش ریسک خطر و ایمنی بیشتر خاطر خود و سایرین را فراهم آورند.
خواهشمندیم در صورتیکه مطلب مرتبط با این صفحه در اختیار دارید از طریق راههای ارتباطی درصفحه تماس با ما ارسال فرمایید تا با درج نام و لینک خودتان برای استفاده سایرین مورد استفاده قرار گیرد…. متشکریم
کپی مطلب با ذکر لینک منبع، بلامانع است